Zdarza się, że dziecko, z różnych, niezależnych od siebie powodów, nie może porozumiewać się za pomocą mowy - nie mówi lub mówi w sposób niezrozumiały dla otoczenia. Niemożność porozumienia jest zawsze sytuacją bardzo trudną dla dziecka, jego rodziny i otoczenia. Niektóre dzieci same aktywnie poszukują sposobów „zastępczej” komunikacji za pomocą zróżnicowanej wokalizacji, mimiki czy gestów. Tworzą w ten sposób kod porozumiewania się z rodzicami, rodzeństwem, kolegami. Są jednak i takie, które po nieskutecznych próbach porozumienia się z najbliższymi, wycofują się, zamykają się na kontakt z innymi lub przeciwnie, stają się nadmiernie pobudliwe, sfrustrowane niemożnością wyrażenia swoich potrzeb, myśli i uczuć.

         W szczególnej sytuacji znajdują się też dzieci, które, ze względu na głęboką, złożoną niepełnosprawność psychoruchową, dotąd nie wykształciły żadnego, rozumianego choćby przez najbliższych, kodu porozumiewania się z innymi osobami. Wymagają one szczególnie uważnej, cierpliwej, kompetentnej pomocy dorosłych.

 

         Wszyscy uczniowie mający kłopoty z komunikacją, korzystają w Zespole Szkół Specjalnych z zajęć z zakresu komunikacji alternatywnej i wspomagającej. Zajęcia te mają na celu wyposażenie dziecka, w oparciu o diagnozę jego potrzeb i możliwości, w umiejętność komunikowania się za pomocą metod pozawerbalnych. Wykorzystywane są pochodzące z różnych metod i systemów.

         Aby dziecko mogło korzystać z nowego języka w swoim otoczeniu, umiejętności te muszą posiadać także nauczyciele, rodzina i koledzy. Możliwość porozumiewania się ma dla uczniów ogromne znaczenie: mogą wyrazić swoje potrzeby, uczucia, wykazać się wiedzą, czemuś się sprzeciwić, o coś zapytać czy po prostu „pogadać” z kolegami. Nie muszą już sprzeciwu wyrażać krzykiem, a zmęczenia rozdrażnieniem. Możliwość dogadania się to możliwość zaistnienia w środowisku i wielka radość po okresie izolacji.

 

Ewa Mendelowska